Staatsblad 296 (2021): Wet van 9 juni 2021 tot herindeling van de gemeenten Amsterdam en Weesp

Het grondgebied van de op te heffen gemeente Weesp wordt toegevoegd aan dat van de gemeente Amsterdam.

Het grondgebied van de op te heffen gemeente Weesp wordt toegevoegd aan dat van de gemeente Amsterdam, die dan 243,64 km² zal omvatten (en circa 890.000 inwoners). Ook van de vergrote gemeente Amsterdam zal het grondgebied uit twee delen bestaan, die gescheiden zijn door het grondgebied van de gemeente Ouder-Amstel en/of Diemen. In afwijking van artikel 1, eerste lid, onderdeel h, van de Wet algemene regels herindeling is de datum van herindeling 24 maart 2022. De beide gemeenten hebben verzocht de ingangsdatum zodanig te bepalen dat de herindelingsverkiezingen gelijktijdg kunnen plaatshebben met de reguliere gemeenteraadsverkiezingen in andere gemeenten (16-3-2022); dit verzoek is door de regering gehonoreerd, temeer omdat het hier om een zgn. lichte samenvoeging gaat.

De gemeente Weesp heeft in september 2017 zowel buurgemeente Amsterdam als buurgemeente Gooise Meren gevraagd naar de interesse om met Weesp te fuseren. Beide gemeenten hebben positief geantwoord. Kennelijk heeft Weesp deze vraag niet voorgelegd aan de overige vijf buurgemeenten van Weesp (Stichtse Vecht, Wijdemeren, Hilversum, De Ronde Venen en Diemen). De gemeenteraad van Weesp heeft op 9-11-2017 een voorkeur voor Amsterdam bekend gemaakt, maar – in afwachting van de uitslag van het referendum op 21-3-2018 – daarover geen besluit genomen. Het gaat daarbij een ambtelijke fusie voor vier jaar en daarna omt de mogelijkheid in zicht voor een bestuurlijke fusie. Die ambtelijke fusie Weesp-Amsterdam gaat in op 1-6-2019.
Het college van B&W heeft in november 2017 geen voorkeur of advies voorgelegd voor de twee opties: een ambtelijke fusie met de gemeente Amsterdam of een ambtelijke fusie met de gemeente Gooise Meren. De uiteindelijke ambtelijke fusie, die in april 2019 van start gaat, moet een aantal jaren later (na 2022, als de eerstvolgende raadsperiode voorbij is, maar vóór 2026) resulteren in een bestuurlijke fusie. Als de Weesper raad op 9-11-2017 geen besluit had genomen, zou het provinciebestuur de regie hebben overgenomen en voorbereidingen getroffen voor een fusie van Weesp met een buurgemeente binnen de Gooi- en Vechtstreek, dus niet met Amsterdam.
Het Comité Zelfstandig Weesp heeft voldoende handtekeningen opgehaald om een referendum af te dwingen, bedoeld om de inwoners te laten kiezen uit zelfstandig blijven of fuseren. Met dit referendum is aan de inwoners gevraagd naar de gewenstheid van een (ambtelijke, later mogelijk gevolgd door een bestuurlijke) fusie met Amsterdam. Inwoners die een fusie met Gooise Meren willen en ook zij die voor een zelfstandig Weesp zijn, moesten dus NEE antwoorden. Het Weesper referendum is tegelijk met de gemeenteraadsverkiezingen op 21-3-2018 gehouden, dezelfde datum waarop in alle Nederlandse gemeenten ook een ander referendum worden gehouden, nl. over de Wet op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (de “Sleepwet”).
Het fusiereferendum van 21-3-2018 in Weesp heeft uitgewezen dat een meerderheid van de inwoners een fusie wenst (met Amsterdam: 57%), een uitslag die overeenkomt met de mening van de raadsleden van de gemeente Weesp. Op 9-1-2020 heeft de gemeenteraad van Weesp (met het CDA als enige tegenstemmer) zich akkoord verklaard met het document waarin de samenvoeging wordt beschreven. Op 7-2-2020 hebben de burgemeesters en enkele wethouders van beide gemeenten het bestuurlijk akkoord ondertekend en wel in café-restaurant De Ysbreeker aan de Weesperzijde in Amsterdam. Het herindelingsontwerp lag vanaf 7-2-2020 ter inzage, zodat burgers tot 3-4-2020 een zienswijze hebben kunnen indienen. De twee gemeenteraden hebben het plan niet aangepast, omdat de 7 ingediende zienswijzen daar geen aanleiding toe gaven. Op 19-5-2020 (Amsterdam) en 27-5-2020 (Weesp) hebben de gemeeenteraden het bijgewerkte ontwerp als herindelingsadvies vastgesteld; daarna ging het naar het provinciebestuur en parlement, zodat per 24-3-2022 (dus niet per 1-1-2022) een samenvoeging van Weesp en Amsterdam bij wet geregeld zal zijn. De ministerraad heeft op 18-9-2020 op voorstel van minister Ollongren van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties ingestemd met een herindelingsvoorstel voor samenvoeging van Weesp en Amsterdam. Dit betreft een zogenaamde ‛lichte samenvoeging’, waarbij de gemeente Weesp op 24-3-2022 zal worden opgeheven en het grondgebied worden toegevoegd aan dat van Amsterdam: zie
Kamerstuk 35623:
Wetsvoorstel tot herindeling van de Noordhollandse gemeenten Amsterdam en Weesp.

Dit wetsvoorstel is op 14-1-2021 (daags voor de val van de regering Rutte-III) aangemeld voor plenaire behandeling. De Tweede Kamer heeft op 11-2-2021 (op de laatste dag voor het verkiezingsreces) in een plenair debat (dus niet in commissie van Binnenlandse Zaken) over dit wetsvoorstel vergaderd en gestemd. Het wetsvoorstel is aangenomen en is later dit jaar door de Eerste Kamer behandeld; op 6-4-2021 heeft de Eerste Kamercommissie hierover vergaderd en op 13-4-2021 een voorlopig verslag uitgebracht en de Memorie van Antwoord. Op 18-5-2021 vergaderde de Commissie Binnenlandse Zaken van de Eerste Kamer hierover; zie de agenda van die commissievergadering. Genoemde commissie heeft op 7-5-2021 de Memorie van Antwoord ontvangen en bracht op 18-5-2021 eindverslag uit. De plenaire behandeling van het voorstel door de Eerste Kamer vond plaats op 1-6-2021, waarbij twee moties werden ingediend door Van Hattem (PVV) c.s. over een referendum voor de (i) inwoners van Weesp inzake het voortbestaan van een zelfstandige gemeente Weesp en (ii) inwoners van Amsterdam over de herindeling van Amsterdam en Weesp. Op 8-6-2021 heeft de Eerste Kamer gestemd over het wetsvoorstel en over de twee moties. Het wetsvoorstel is bij zitten en opstaan aangenomen (met de stemmen van Fractie Nanninga, FvD, 50Plus en PVV tegen). Beide moties werden (bij zitten en opstaan) verworpen, waarbij Fractie Nanninga tegen de motie m.b.t. een referendum voor de inwoners van Weesp stemde en FvD en PVV tegen beide moties stemden.

Na aanvaarding van het wetsvoorstel door de Eerste Kamer, zal de gemeente Amsterdam een (vermoedelijk positief) besluit nemen over de toevoeging van Driemond aan het stadsgebied Weesp (en daarmee over het vertrek uit het stadsdeel Zuid-Oost).